Վստահելի աղբյուրները նշում են, որ ԱՄՆ-ն նախատեսում է առաջիկա շաբաթների ընթացքում պատժամիջոցներ կիրառել Միջազգային քրեական դատարանի (ՄՔԴ) նկատմամբ։ Այս ամենին հաջորդում է մի շարք մեղադրանքներ, նախ՝ ՄՔԴ դատախազի, դատախազի տեղակալների, դատավորների, պաղեստինյան ՀԿ-ների, ինչպես նաև պաղեստինյան օկուպացված տարածքներում ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների հարցերով հատուկ զեկուցողի դեմ։ ժամանակն է, որ պետությունները, քաղաքացիական հասարակությունը, գիտնականները, լրագրողները և բոլոր նրանք, որոնք նվիրված են միջազգային արդարադատությանը և իրավունքի գերակայությանը, ոտքի կանգնեն և անեն հնարավոր ամեն ինչ՝ պաշտպանելու Դատարանին և դրա աշխատանքն աջակցող կազմակերպություններին։

Սեպտեմբերի 22, 2025 թվական․ Քաղաքացիական հասարակությունն ամբողջ աշխարհին շտապ կոչ է անում Հռոմի ստատուտին մասնակից պետություններին անել ամեն ինչ՝ կանխելու ԱՄՆ-ի կողմից առաջարկվող պատժամիջոցները ՄՔԴ-ի դեմ, որը անկախ դատական ​​​​հաստատություն է և ունի մարդկությանը հայտնի ամենածանր հանցագործությունների անպատժելիության դեմ պայքարի մանդատ։

Միջազգային քրեական դատարանի դեմ պատժամիջոցները, որոնք միակողմանիորեն ընդունվել են ոչ անդամ պետության կողմից, հավասարազոր են հարձակման 125 մասնակից պետությունների կողմից աջակցություն ստացող դատարանի վրա, որը միջազգային վստահելի մեխանիզմ է դաժան հանցագործությունների համար պատասխանատվություն ապահովելու համար։ Նման պատժամիջոցները անթիվ զոհերի կթողնեն լքված՝ խոչընդոտելով արդարադատության վերջին միջոցի կիրառմանը, օգտագործելով համաշխարհային ֆինանսական համակարգը՝ Դատարանի աշխատանքը խեղդելու համար և ամրապնդելով երկակի ստանդարտները, որտեղ իշխանությունն ու քաղաքականությունն են թելադրում, թե ովքեր են արժանի արդարադատության։

Միջազգային քրեական դատարանի դեմ պատժամիջոցներ սահմանելը վտանգավոր շրջադարձային կետ կլինի միջազգային արդարադատության պատմության մեջ՝ վերափոխելով համակարգը, որը նախատեսված է ամենաազդեցիկ անձանց պատասխանատվության ենթարկելու դաժան հանցագործությունների համար։ Տասնամյակների ընթացքում կառուցված միջազգային արդարադատության համակարգը կարող է փլուզվել արդարադատության վրա անհարկի ազդելու նպատակով գործադրվող արտաքին ճնշման պատճառով։ Սա իրավունքի գերակայության նկատմամբ լիակատար ոտնձգություն է՝ ամենուրեք արդարադատության համար կործանարար հետևանքներով. եթե ՄՔԴ-ն կարող է մանիպուլացվել ֆինանսական հարկադրանքի միջոցով, ապա ոչ մի դատարան կամ հաշվետվողականության մեխանիզմ անվտանգ չէ որևէ երկրում կամ տարածաշրջանում։

Միջազգային քրեական դատարանի՝ որպես ինստիտուտի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելը կարող է վերջ դնել Դատարանի գործունեության կարողությունը՝ ներառյալ բանկերից և պետություններից ֆինանսավորման հասանելիությունը, հետևաբար արգելակել այն էական ծառայությունների առկայությունը, որոնք անհրաժեշտ են դրա գործունակությունը ապահովելու համար։

ԱՄՆ-ի՝ համաշխարհային ֆինանսական համակարգի նկատմամբ վերահսկողությունը ապահովում է, որ պատժամիջոցների սպառնալիքների ազդեցությունը տարածվի Վաշինգտոնից շատ ավելի հեռու, քանի որ ոչ ամերիկյան բանկերը, ապահովագրողները և ծառայություն մատուցողները հաճախ չափազանց շատ են հետևում պահանջներին՝ վախենալով պատժամիջոցներից, արգելափակելով նույնիսկ տարրական գործարքների իրականացումը։ Առանց ֆինանսական միջոցների վտանգված է Դատարանի կարողությունը վճարել աշխատակազմին, պաշտպանել տվյալները, պաշտպանել վկաներին, վճարել զոհերի և մեղադրյալների իրավաբանական օգնության համար, ինչպես նաև զոհերին փոխհատուցում տրամադրել։ Այն սպառնում է Դատարանի հիմնական գործառույթներին, այդ թվում՝ կասկածյալների կալանքին։ Դժվարությամբ ձեռք բերված նվաճումները, ինչպիսիք են վերջերս Ֆիլիպինների նախկին նախագահ Ռոդրիգո Դուտերտեի ձերբակալությունն ու հանձնումը, ինչպես նաև լիբիացի կասկածյալ Խալեդ Մոհամեդ Ալի Էլ Հիշրիի Գերմանիայում ձերբակալությունը, կարող են կորսվել: Այլ իրավիճակներում ենթադրյալ միջազգային հանցագործությունների վերաբերյալ ընթացիկ հետաքննությունները կարող են անորոշ ժամանակով կանգ առնել կամ դադարեցվել, ինչի հետևանքով զոհերը զրկված կլինեն արդարադատությունից ամբողջ աշխարհում:

Եթե Դատարանը դառնա անգործունակ պատժամիջոցների պատճառով, ապա այլևս հետդարձի ճանապարհ չի լինի, և անցյալ դարի ամենակարևոր ինստիտուտներից մեկը կկորչի։ Համաշխարհային հանրությունը չի կարող թույլ տալ, որ այս ամենը տեղի ունենա։

Ստորև ստորագրողները կոչ են անում ՄՔԴ անդամ պետություններին անհապաղ փրկել ՄՔԴ-ն և իրավունքի գերակայությունը՝ հետևյալ կերպ.

• Հրապարակայնորեն և վճռականորեն մերժելով Միջազգային քրեական դատարանի՝ որպես հաստատության, նրա աշխատակազմի և պաշտոնյաների, ինչպես նաև դրա աշխատանքին աջակցող կազմակերպությունների և անհատների նկատմամբ պատժամիջոցները։
• Երկկողմանի համագործակցություն ԱՄՆ վարչակազմի հետ՝ կանխելու ՄՔԴ-ի՝ որպես հաստատության, դրա աշխատակիցների և պաշտոնյաների, ինչպես նաև դրա աշխատանքին աջակցող կազմակերպությունների և անհատների դեմ մեղադրանքները։
• Ընդունելով ներքին և տարածաշրջանային արգելափակման միջոցառումներ, ներառյալ Եվրոպական Միության արգելափակման մասին ստատուտի (Խորհրդի թիվ 2271/96 կանոնակարգ) կիրառումը՝ համերաշխություն ցուցաբերելու և անհատներին ու կազմակերպություններին պատժամիջոցների ազդեցությունից պաշտպանելու, ինչպես նաև իրենց համապատասխան տարածքներում գործող բիզնեսներին պաշտպանելու համար, որպեսզի նրանք կարողանան շարունակել համագործակցել ՄՔԴ-ի, դրա աշխատակազմի և պաշտոնյաների, ինչպես նաև Դատարանին աջակցող քաղաքացիական հասարակության հետ։
• Ծառայություն մատուցողների պաշտպանություն՝ երաշխավորելով, որ ՄՔԴ-ին և դրա աշխատանքին աջակցող կազմակերպություններին ծառայությունների մատուցումը օրինական է և պաշտպանված։
• ԱՄՆ դոլարային բանկային գործարքների համակարգի փոխարեն գործնական այլընտրանքներ մշակելով, որոնք անկախ կլինեն ԱՄՆ ֆինանսական համակարգից, որպեսզի Դատարանը և նրա գործընկերները կարողանան շարունակել ապահովել իրենց կարևոր գործունեության ֆինանսավորումը։
• Ուղղորդել և ստեղծել իրավական պաշտպանության միջոցներ կանխելու ոչ ամերիկյան բանկերի և ծառայություն մատուցողների կողմից ԱՄՆ պատժամիջոցների ներքո սպառնալիքների կատարումը։
• Իրականացնել Հռոմի ստատուտի կողմից սահմանված իրենց իրավական պարտավորությունների կատարումը, ներառյալ Դատարանի տարեկան բյուջեում ֆինանսական ներդրումները, Դատարանի անկախությանը և շարունակական գործունեությանը ամուր քաղաքական աջակցությունը, Դատարանի հետ համագործակցությունը, մասնավորապես՝ կասկածյալների ձերբակալման և հանձնման հարցում, և դիմադրել ցանկացած ճնշմանը, որը կարող է տեղի ունենալ պատժամիջոցներին արձագանքելու դեպքում։

Այն ՔԿՀ-ները, որոնք ցանկանում են միանալ այս հայտարարությանը, կարող են դա անել այստեղ։

Սեղմեք այստեղ՝ տեսնելու ստորագրողների ամբողջական ցանկը։