Պրոբացիա. Ինչո՞ւ է դա կարևոր

Կայացած և պահանջարկ ունեցող Պրոբացիայի ծառայության ստեղծումը հիմնավորված է ինչպես բարոյական և էթիկական, այնպես էլ՝ զուտ տնտեսական տեսանկյունից:

Չնայած որ գործող օրենսդրությունը չի սահմանում, որ պատժի նպատակներից մեկը վերականգնումն է, այնուամենայնիվ, շատ ռազմավարական փաստաթղթերում, ինչպես նաև՝ պրոբացիայի վերաբերյալ օրենսդրական նախագծերում նշվում է, որ պատժողական քաղաքականությունից Հայաստանն անցում է կատարում դեպի վերականգնողական արդարադատության, և հստակորեն նշվում է, որ վերականգնումը քրեակատարողական համակարգի աշխատանքի կարևորագույն արդյունքը պիտի լինի: Իրավախախտում կատարած անձանց վերականգնումն ու վերաինտեգրումը հասարակության մեջ դիտարկվում է որպես վերականգնողական արդարադատության պարտադիր բաղադրիչ:

Այնուամենայնիվ կա լայնորեն տարածված կարծիք, որը հաստատվում է նաև տխուր փորձով, որ մեր քրեակատարողական համակարգը պատժողական է և չի նպաստում վերաինտեգրմանը հասարակության մեջ: Բանտերի ոչ բարենպաստ պայմանները, ինչպես նաև՝ ազատազրկված անձանց հանդեպ եղած նախապաշարմունքները ճիշտ հակառակ ազդեցությունն են ունենում իրավախախտում կատարած անձի վրա: Վերջինս քրեակատարողական հիմնարկից դուրս գալուց հետո ավելի մերժված է համայնքի կողմից, քան մինչ դատապարտվելը: Սա կրկին հանցագործություն կատարելու, հետագա օտարման և զայրույթի ավելի բարձր ռիսկ է պարունակում: Բանտային համակարգի բարեփոխումները, որոնք կարող են արդյունավետ պայքարել այս իրականության դեմ, բարդ են, ծախսատար և երկարատև ջանքեր են պահանջում: Ավելի հեշտ և ֆինանսական տեսանկյունից արդյունավետ է հնարավորինս խուսափել ազատազրկումից: Պրոբացիայի մեթոդներն ու հնարավորությունները՝ ժամանակակից տեխնոլոգիաների հետ համակցությամբ, ինչպիսին էլեկտրոնային մոնիթորինգն է, վերականգնման և վերաինտեգրման նպատակն ավելի իրատեսական են դարձնում, համենայն դեպս, ներկայումս կիրառվող ազատազրկման հետ համեմատ:

Բարոյական կողմից բացի, բանտում գտնվող անձանց թվի կրճատումը կբեռնաթափի Հայաստանի քրեակատարողական հիմնարկները։ Բանտերի գերբնակեցումը ևս մեկ խնդիր է, որը խոչընդոտում է դրանց նյութական պայմանների և բանտային ռեժիմի բարելավմանը: Քանի որ շատ սահմանափակ ռեսուրսներ են հատկացվում ազատությունից զրկված անձանց կարիքները բավարարելու համար, հետևաբար որքան քիչ բանտարկյալներ ունենանք, այդքան ավելի լավ պայմաններ կարող են առաջարկվել բանտում գտնվող անձանց:

Կարճ ասած՝ հաջողված պրոբացիայի ծառայությունը.

-կնպաստի ազատազրկմանը դատապարտված անձանց ավելի լավ վերաինտեգրմանը հասարակության մեջ,

-կկանխի կրկնահանցագործությունը,

-կբեռնաթափի բանտերը և, արդյունքում, կկրճատի պետական ծախսերն այս ոլորտում: